αδικοπραξία ή αδικοπραγία

Η ανθρώπινη συμπεριφορά που αντίκειται στους σκοπούς της έννομης τάξης και απαγορεύεται από τον νόμο. Η α. είναι έννοια πλατύτερη από το αδίκημα, γιατί α. μπορεί να υπάρχει και χωρίς υπαίτια συμπεριφορά. Κάθε αστικό αδίκημα είναι α., κάθε όμως α. δεν αποτελεί αδίκημα. Σε κάθε περίπτωση α. προκύπτει ευθύνη που έχει ως συνέπεια τη γέννηση ενοχής για αποζημίωση. Η ενοχική ευθύνη από α. λέγεται και πρωτογενής ευθύνη, επειδή πηγάζει από τον νόμο συγχρόνως με τη γέννηση ενοχικού δεσμού ανάμεσα στον δανειστή και τον οφειλέτη. Αντίθετα, η δευτερογενής ευθύνη προκύπτει από τη μη εκπλήρωση ενοχικής υποχρέωσης και έχει ως αντικείμενο υποχρέωση για αποζημίωση. Για να εκτιμηθεί η έκταση της ευθύνης και το ύψος της αποζημίωσης, θα ληφθούν υπόψη διάφορα στοιχεία, όπως η πρόσφορη αιτιότητα. Ο δράστης θα οφείλει να επανορθώσει τη ζημιά που είναι πρόσφορη συνέπεια του γεγονότος για το οποίο ευθύνεται. Η αποζημίωση θα περιλαμβάνει τόσο τη θετική ζημιά όσο και το διαφυγόν κέρδος. Είναι δυνατόν επίσης να δημιουργηθεί και ευθύνη τρίτου, που οφείλει να καταβάλει την αποζημίωση. Αυτό συμβαίνει όταν το άτομο που προξένησε τη ζημιά εκτελεί τις διαταγές ή εντολές κάποιου άλλου ή σε περιπτώσεις ευθύνης από την εποπτεία ανηλίκων. Αυτοί που έχουν, σύμφωνα με τον νόμο ή μετά από σύμβαση, την εποπτεία ανηλίκων ευθύνονται για τις ζημιές που προκάλεσαν αυτά σε τρίτους και απαλλάσσονται από την ευθύνη μόνο αν κατορθώσουν να αποδείξουν ότι άσκησαν σωστά την εποπτεία που έπρεπε ή ότι δεν ήταν δυνατή η αποτροπή της ζημιάς. Σε περιπτώσεις ηθικής βλάβης, σύμφωνα με το άρθρο 932 του Α.Κ., το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει χρηματική ικανοποίηση και αν από την α. έχει επέλθει o θάνατος, η χρηματική ικανοποίηση επιδικάζεται στην οικογένεια του θύματος με τη μορφή της ψυχικής οδύνης. Η απαίτηση από α. παραγράφεται όταν περάσουν 5 χρόνια από τότε που έμαθε o ζημιωμένος τόσο τη ζημιά που έγινε όσο και το πρόσωπο που είναι υποχρεωμένο να καταβάλει την αποζημίωση. Σε κάθε περίπτωση, όμως, παραγράφεται μετά από 20 χρόνια από τότε που έγινε η πράξη (σχετικά με τις προϋποθέσεις για να προκύψει ευθύνη από αστικό αδίκημα, σύμφωνα με τα άρθρα 914, 919 του Α.Κ., βλ. λ. αδίκημα).